Hart versus ratio

"Your mind knows nothing but the past. It makes it decisions based on only that. 
Only your heart can see beyond memory's horizon."  Neale Donald Walsch

Pasgeleden werd ik voorgesteld aan de nieuwe liefde van een hele  goede vriendin. Voor de volledigheid: gedurende jaren zijn bij de betreffende dame regelmatig dates gepasseerd, maar altijd was er wel wat. Varierend van de klassieker verkeerde sokken tot beperkte oprechte interesse, een onhandige woonplaats, weinig interessante hobbies of een te mannelijk (lees: weinig smaakvol) interieur.

Plaatjes van het verstand

Vaak, zo zag ik het, ging het dan toch om zaken die -op z'n minst voor een groot gedeelte- ingegeven waren door het verstand. Door plaatjes van hoe "het moest zijn" en waar niet aan voldaan werd. Totdat dus deze ene heer op verrassende wijze ten tonele verscheen en, patsboem, die ratio er helemaal niet meer toe deed en het hart sprak! En het nooit anders geweest leek te zijn dan op dit moment en alles gewoon helemaal klopte. Mooi he?

Hart versus ratio

Niet alleen in de liefde kan het zo lopen dat ons hart ons verstand inhaalt en van zich laat horen.  Ook in andersoortige situaties kunnen we ineens onverklaarbaar zeker van iets zijn, wat niet altijd goed te onderbouwen is. Nu heb ik altijd gedacht dat afgaan op gevoel (of dat nou vanuit je buik of je hart komt...) te maken heeft met speciale antennes die weinig gemakkelijk concreet te maken zijn...

Totdat ik laatst las over een onderzoek van Leonard Lee, onderzoeker aan de Columbia Business School. Hij komt uit op het gegeven dat afgaan op gevoel niks anders is dan het afgaan op alle kennis die je bewust of onbewust hebt vergaard. Hierdoor kom je dus tot een bredere oordeelsvorming. Dit in tegenstelling tot de rationele denker die gerichter informatie selecteert om tot besluiten te komen. En laten nou net besluiten, gebaseerd op veel denken, niet het meest succesvol zijn!

 

Gelukkig dus maar, dat mijn vriendin het bij het verschijnen van mister love voor elkaar kreeg om haar ratio aan de kant te laten zetten en haar gevoel liet spreken. Welke informatie mijn vriendin dan al dan niet bewust heeft gebruikt om te besluiten dat haar laatste verovering "the one" is, zullen we nooit weten. 

En ik? Ik blijf toch liever gewoon geloven in de magische en ondefinieerbare kracht van het hart!

De taal van de stilte

28 oktober 2012 Dag van de stilte

Stilte

de zon die van harte verwarmt  

een herfstblad verlicht

stilte  

de regen die sprankelend spettert  

de aarde verzadigt

stilte  

de maan die zuiver schijnt    

de nacht verlicht

stilte 

een wolk die waaiend wiegt 

de lucht verfraait

stilte   

de wind die zomaar zucht
het leven verfrist

stilte  

verstilling  

die waarde brengt   

in de ruis van het bestaan 

Van boekenwijsheid naar levenswijsheid

"Wijsheid is: weten wat te doen. Deugd is: het doen!" David Starr Jordan 

Over hoe een onverwacht kado mij aan het denken zette over wijsheid...

 

Wijze uil

De uil kan met haar zeer scherpe zintuigen dingen waarnemen die wij niet eens kunnen opmerken. In de volksmond wordt gezegd dat “de uil ziet wat anderen niet zien”. Vandaar de associatie met wijsheid.

Symbool van onheil 

Naast wijsheid zijn uilen met hun grote ogen en een starre doordringende blik ook het symbool van onheil. Het lieve kleine meisje van een goede vriendin vond het misschien hierom een goede deal om haar uilenschilderij, wat ik zo prachtig vind, aan mij te schenken (dank je, Maaike!) en zelf een andere prent uit te kiezen voor op haar kamer. Eentje zonder enge ogen in de nacht...Zodat ik voortaan kan genieten van de wijsheid die deze wijze uiltjes voor mij uitstralen.

Van boekenwijsheid naar levenswijsheid

Tot zover de uil. Want wat is nou wijsheid? Gaat het dan om "boekenwijsheid? Om kennis hebben en uitdragen? Oók. Maar nog meer is wijsheid voor mij de vertaalslag kunnen maken van denken naar doen. Het in de praktijk brengen van alle theorieën, ideeën en slimmigheden. Er niet alleen over praten en schrijven, maar het léven! En dan is wijsheid ineens niet alleen met ons verstand te behappen. Dan gaat de ervaring tellen: de ervaring van het leven, van vallen en opstaan en steeds wijzer worden. 

Respect voor levenservaring

Niet voor niks dat er -vooral in andere culturen overigens- zoveel respect is voor de oude wijze man of vrouw. Deze kan ons zoveel meer leren van waar we vaak gebruik van maken. Want, zeg eens eerlijk, wie dien je er eigenlijk mee als je per sé zelf het wiel wil uitvinden? Het heeft wel wat: het meester-gezelprincipe , niet alleen voor op de werkvloer, maar gewoon om het leven te leren leven, om recht te doen aan de wijsheid die wij als mensheid in haar geheel al hebben opgedaan, om de kunst te kunnen afkijken en tegelijkertijd je eigen fouten mogen maken. 
En zo schiet mij ineens te binnen dat ik natte kranten in een nieuw paar schoenen kan stoppen die nog knellen. Geleerd van mijn oma!

Welke boekenwijsheid zou jij meer in de praktijk kunnen brengen?

En van welke wijze oude(re) man of vrouw kan jij de kunst afkijken?

Flowtime!

Ongetwijfeld ken je het gevoel van helemaal opgaan in iets wat je doet of beleeft. Gaaf toch? Nadenken is niet nodig, alles gaat vanzelf, je bént gewoon, handelt als vanzelfsprekend en natuurlijk. Er is geen besef meer van tijd, je ervaart energie en wellicht zelfs euforie en zou er zo voor tekenen als altijd alles zo blijft. Ik tenminste wel. 

Geluk op afroep

Toch is dit ultieme zijn voor mij niet op afroep beschikbaar. Bestaat er eigenlijk een recept om dit soort ervaringen zelf te kunnen creëren? Zodat ik voor zo'n heerlijke belevenis niet alleen maar afhankelijk ben van wat me zomaar ineens onverwacht toevalt? En mijn geluksbeleving ook deels zelf kan sturen? Het goede nieuws is: Ja, dat kan! Door het simpelweg hebben van een echt doel.

Focus, wil en zelfregie

Ergens zó in opgaan dat je er helemaal één mee wordt, noemen we flow. We zijn dan geconcentreerd en genieten intens. Dit kan je alleen bereiken als je een doel hebt en uitdagingen opzoekt. Wanneer je een doel hebt hebt, is je inspanning ergens op gericht, heb je focus. En voor focus is wilskracht van belang, aldus Roy Baumeister in Wilskracht, de herontdekking van de grootste kracht van de mens. Zelfregie helpt je vervolgens om je wilskracht in goede banen te leiden. Zelfregie zou je kunnen zien als een soort zelfbeheersing, als de vaardigheid om ruimte te scheppen tussen een gebeurtenis en jezelf,  of handelen. Je impulsiviteit bedwingen, zeg maar. Je niet zomaar laten meeslepen, maar héél even afstand nemen en vervolgens je actie bepalen. Dat gaat gemakkelijker naarmate je je meer bewust bent van dat wat je denkt, voelt en doet en waarom. Dat proces gaat op een gegeven moment overigens zo snel dat je er niet eens meer bewust bij hoeft stil te staan.

Mooi meegenomen

Laatst schreef ik over uit je comfort zone stappen. Als je weet wát je wilt en waar je naar verlangt, is het, grappig genoeg, veel gemakkelijker om je inspanning te leveren op weg naar je doel en misschien zelfs naar die mooie "flowtime". Gewoon omdat je weet waar je het voor doet, is de drempel om uit je comfort zone te stappen ook niet eens zo groot en onoverkomelijk meer. Een zekere spanning voel je nog wel, maar je weet dat je durf toont om je wens werkelijkheid te laten worden. En dan betalen we met plezier de bijbehorende prijs. Jij toch ook?

Leestips: 

Mihaly Csikszentmihalyi, Flow, de psychologie van de optimale ervaring.

Roy Baumeister in Wilskracht, de herontdekking van de grootste kracht van de mens. 

Mijn hardnekkigste vijand

Pasgeleden kwam ik tot een verrassende ontdekking. Niet alleen verrassend trouwens...confronterend ook. Ik voelde me gespannen en geforceerd. En wat ik ook deed of juist niet deed, voelde en dacht of juist niet: niks scheen te helpen om mezelf in een wat relaxtere modus te krijgen. Sterker nog: mijn frustraties namen toe.  Een verre van gewenste situatie. En zoals je je wellicht kan voorstellen, is een issue op zelfontplooiingsvlak er voor mij voor om...juist... aan te pakken!

Een ware strijd

Gelukkig had het universum het goed met me voor en leidde op het juiste moment een goed contact tot een vruchtbaar gesprek. Een gesprek dat het alom bekende kwartje bij me deed vallen. Ik besefte ineens dat ik mijn frustraties zelf creëerde doordat ik aan het vechten was. Als een ware Pallas Athena, de godin van de oorlog, zette ik alles op alles om te strijden voor de goede zaak. In dit geval: een meer ontspannen versie van mezelf. Dit gevecht bracht me echter niet erg veel dichter bij mijn doel. Integendeel.Ik moest het dus wel over een andere boeg gooien. Maar hoe?

Wijsheid

Dat antwoord kwam...Naast de godin van de oorlog, is Athena ook godin van de wijsheid. Die kwam ook even om de hoek kijken en leerde me dat ik mijn energie aan het verspillen was. Want het vechten wat ik deed, was vooral mezelf verzetten. Verzetten tegen dat waar ik geen invloed op heb. Gewoon omdat dingen soms zijn zoals ze zijn, buiten mij om. En hiermee stapte ik dus in de valkuil van de afgescheidenheid, van het denken in tegenstellingen en waardeoordelen (zie mijn vorige blog). In de neiging mezelf vooral te beschermen en dus af te zetten tegen de grote boze wereld.

Eén geheel

Voor mij werkt dat dus niet. Ik ervaar het bestaan als één geheel, een samenspel van verschillende en wisselende krachten. Waar ik een klein radartje in ben. Een radartje dat meedeint op dat wat is. Wat niet wil zeggen dat ik zomaar alles accepteer, geen weerwoord geef of niet meer vecht. Integendeel! Want dat is ook het leven: staan voor onze zaak en ons hiervoor inzetten, ook als het lastig is en kracht en vechtlust vraagt. Moeilijk te verwoorden is het wel, maar het besef van op verschillende niveaus het bestaan te kunnen waarnemen, laat me vlotter relativeren. En dat heeft weer een positief effect op de rust die ik graag ervaar.

Voor toegang tot het relativerende en bevrijdende effect van dat voor mij andere niveau, werp ik -net als Pallas Athena hierboven- een regelmatige blik op de lucht . Wolken die nooit hetzelfde zijn en ook weer wel. Dan hoef ik ook niet meer de strijd te voeren die ik van tijd tot tijd heb met mijn hardnekkigste vijand: mezelf...

Waar en wanneer zit jij jezelf in de weg? En strijd jij voor de echt goede zaak?

Twee kanten van de medaille

Of toeval bestaat, daar ben ik nog niet helemaal uit. Al heb ik wel de neiging te denken van niet. Hoe dan ook: "toevallig" hoor, lees en ervaar ik de laatste dagen steeds weer (over) hetzelfde thema: non-dualiteit. Een ingewikkeld woord voor iets ogenschijnlijk simpels: namelijk zuiver waarnemen, zonder er een oordeel aan te verbinden. Is wel te doen toch, zo op het eerste gezicht? Totdat je het serieus gaat proberen...zo ervaarde ik .

Oordelen

Waarnemen zonder oordeel, blijkt een "hell of a job"! Ik nam me voor me gedurende het dagelijkse ochtendritueel (allemaal opstaan, aankleden, eten, tandenpoetsen, kinderen naar de opvang en school brengen, doorfietsen naar mijn werk en daar al haastend binnenvallen) extra bewust te zijn van mijn eigen gedachten en daarmee ook van mijn oordelen. Dat was wel even schrikken: ik bleek wel erg snel mijn mening klaar te hebben! Zo kwam ik mijn neiging tegen om situaties te beoordelen tegen het licht van mijn ervaring onder soortgelijke eerdere omstandigheden. Hoewel mijn controledrang daar wel bij vaart, komt de werkelijkheid er wat bekaaid vanaf... Dat kan overigens ook best goed uitpakken: zo liet ik me bijvoorbeeld verrassen door kinderen die geheel onverwacht in standje cooperatief bleken te zitten! Mooi meegenomen, maar toch jammer van het onnodige gestress! Ook bleek mijn hoofd heel goed in staat om direct een ongenuanceerd oordeel te hebben over een onschuldige passant met een shabby verschijning. "Neem je verantwoordelijkheid over je leven!" Hoe kortzichtig! En dan had ik ook nog eens mijn mening meteen klaar bij een verhaal van een collega. Totdat ik me, net op tijd, weer realiseerde dat er altijd twee kanten aan dezelfde medaille zitten. Een ware kunst blijkt, om deze tegelijkertijd waar te nemen...

Duidelijkheid of vrijheid?

Herken jij je in mijn neiging om snel "plaatjes' te maken van zaken? Om situaties, meningen of mensen in te delen in "goed" of "fout" en hiermee op voorhand al tegenstellingen te creeren met alle gevolgen van dien? Wat zou er eigenlijk gebeuren als er geen "goed" of "fout" zou zijn? Als alles gewoon is zoals het is, zonder oordeel? Als alles gewoon in beweging is, waarbij het een effect heeft op het ander en andersom? Zou dan de grond onder onze voeten wegzakken, of zou er een onmetelijke vrijheid en zuiverheid ontstaan? 

NB In bovenstaande tekst beschrijf ik slechts een facet van non-dualiteit. In deze tekst van Pia de Blok of in het boek van Douwe Tiemersma kan je verder lezen als je een vollediger beeld wil hebben.

Leven in het Nu

Een anekdote: op een zaterdagmiddag kwam ik laatst met de jongens (3 en 4) onverwacht uit bij de jaarlijkse kermis in de stad. Alle kleuren en de flikkerende lichtjes werkten als een enorme aantrekkingskracht op de kleine mannekes. Ze mochten welgeteld 1 attractie uitkiezen. Dat werd dus, ondanks wat tips en bemoeienissen van mijn kant, de eerste de beste draaimolen die we tegenkwamen. Groot plezier..! 

Ik Wil Nu

Maar daarna....hadden we de poppen aan het dansen. Ook de vliegtuigjes waren natuurlijk wel erg leuk. En die autootjes die over een heus spoor reden en die je zelf zou mogen besturen. En dan heb je, hoe frustrerend, ook nog te maken met een moeder die op een dergelijk punt erg consequent is en niet met gehuil, slimme ideeen en smekende grote ogen tot een ander besluit te bewegen is. Frustratie alom, want IK WIL DIT EN WEL NU. Heel logisch volgens een kinderkoppie, want Nu is het enige wat het kent en wat dus telt.

Gedachten aan de haal

Heerlijk eigenlijk toch, om je alleen maar bezig te houden met wat er op het moment speelt? Als volwassene is leven met het moment helemaal niet zo vanzelfsprekend meer. Fysiek gezien zijn we in ieder geval in het "hier en nu", daar kunnen we niet omheen. Onze gedachten daarentegen zijn er heel goed in om alle kanten op te gaan. Zo denk ik bijvoorbeeld tijdens het eten koken aan hoe ik een werkklus zal  aanpakken, maak ik boodschappenlijstjes tijdens mijn yogales en gebeurt het dat ik haast met het op bed leggen van de jongens omdat ik bezig ben met alles wat ik die avond nog wil doen. Al met al werkt dat weinig bevredigend, moet ik zeggen. Wanneer het met lukt om echt met mijn aandacht in het moment te zijn, voel ik me rustiger, energieker en meer happy. Dus het levert me heel wat op als ik mijn best doe om mijn gedachten te sturen.

Mij helpt het om me mijn echte natuur weer te herinneren. Ik was ooit namelijk ook zo'n kind wat alleen het moment kende en zich niet druk maakte over alles wat zich daar buiten bevond. Het komt er dus op neer dat ik het mezelf moeilijk maak, door mijn gedachten nu zoveel macht te geven. En daarom doe ik steeds opnieuw mijn best om onnodige gedachten weg te sturen en vooral, jawel, het magische NU waar te nemen wat en me er bewust van te zijn. Dreig ik hiervan af te raken, werkt een blik op de kleintjes als een goede reminder.

Eind goed al goed

Met het kermisavontuur kwam het trouwens nog helemaal goed, want toen ik op samenzweerderige toon vroeg of de jongens de allergrootste trap van de stad wilden zien, lag de kermis in een ver verleden en was die trap het NU geworden. Zo werkt het dan ook wel weer en werd het toch nog een gezellige middag!

Boodschappenlijstje voor succesvolle ontwikkeling

Eenmaal zicht op je gewenste nieuwe Ik, heb je een essentiële stap in de goede richting gezet. Je weet zo ongeveer wat je wil en wat je niet meer wil. Maar hoe ga je dit dan realiseren? Wat heb je nodig?

Ingrediënten
We zagen eerder al (zie post Blinde vlek van 27 september) dat in de eerste fase van ontwikkeling zelfreflectie van belang is. Om de vervolgstap van inzicht naar daadwerkelijk nieuw gedrag te maken, komt naast kritisch naar jezelf durven kijken een flinke dosis hersencellen van pas. Die zijn bevorderlijk voor je leervermogen. Met alleen verstand kom je er echter niet. Je hebt ook nog eens de gelegenheid nodig om tot groei te komen. De juiste randvoorwaarden, kansen om te leren, iemand in je buurt die jou zo nu en dan van feedback en tips voorziet...En tot slot heb je er baat bij om op je intuïtie te varen en je emoties te doorzien en bij te sturen. Emoties spelen immers een bepalende rol bij ons handelen. Meer dan we ons wellicht realiseren. Als je toegang hebt tot je inuïtie, heb je toegang tot een soort innerlijk weten. Weten van wat goed voor je is en wat niet. Best handig! Vergroot je waarnemingsvermogen en bewustzijn dus en bouw meer ruimte in voor je intuïtie als kompas.

Boodschappenlijstje op een rij:
- kritisch naar jezelf kijken
- gebruiken van je verstand
- de gelegenheid en kans creëren
- doorzien van je eigen emoties
- vertrouwen en varen op je intuïtie

Tip voor meer gebruik van intuïtie
In een maatschappij waarin veel waarde wordt gehecht aan het rationele, aan cognitie, goed en gezond verstand, is het varen op intuïtie bij veel van ons wat ondergesneeuwd. Ben jij (ook) primair analytisch ingesteld? Dan herken je vast dat je gedachten en hersenspinsels met je aan de haal kunnen gaan.  Bouw eens bewust tijd in om iets fysieks of creatiefs te gaan doen. Dat haalt je uit je hoofd en geeft ruimte aan je innerlijk weten, je intuïtie. Vaag, eng of niks voor jou? Probeer het eens uit en kijk eens na zo'n ontspannen bezigheid eens opnieuw naar je situatie. Je zult verrast zijn door nieuwe mogelijkheden en kansen die je ziet. En die kan je weer mooi benutten voor je groei en welzijn!

Tips nodig op een ander vlak? Laat een reactie achter!

Uit je comfort zone

Best een luguber beeld, vind je niet? Maar ook kracht spreekt er voor mij uit (toch dat rood misschien uit mijn vorige post). Kracht die je nodig hebt om tegenslagen te hanteren en jezelf nog sterker te maken dan je nu al bent.

Leren door tegenslag

Door tegenslag en door onze valkuilen in volle glorie tegen te komen en erin te tuimelen, leren we. We leren wat we niet goed kunnen, wat we niet prettig vinden en wat we bijvoorbeeld absoluut niet nog een keer zo mee willen maken. 

Dat zet ons, als we maar een klein beetje zelfkritisch zijn ingesteld, aan het denken en brengt ons tot het voornemen iets een volgende keer anders aan te pakken. Herken je dat?

Tijd

Met dit voornemen is de strijd echter nog niet gestreden. Opstaan en weer doorgaan (voor filmpje, klik op de link), zo hoorde ik sinds tijden Herman van Veen in Opzij weer zingen. Daarin gaat het om haast. Een dooddoener waar het gaat om jezelf ontwikkelen. Want snel willen of moeten, van jezelf, je werkgever of je partner, heeft geen enkele zin. Leren kost tijd. Vervelend, zo vind ik persoonlijk. Met mijn resultaatgerichte karakter loop ik hier nog zo ongeveer elke dag tegenaan. Focus, geduld en steeds weer opnieuw proberen, net weer een beetje anders. Pfff, een behoorlijke inspanning. En gesteld dat ik die al kunnen opbrengen, dan gebeurt het ook nogal eens dat ik me twee keer aan dezelfde steen stoot. Ook dat hoort bij een leerproces.

Flexibiliteit

Het gaat om uit je comfort zone stappen, om steeds weer experimenteren en leren wat voor jou de weg is. Misschien heb je wat afslagen nodig om uiteindelijk weer op dezelfde weg, jouw weg, uit te komen. Of blijk je juist in een totaal andere richting uit te komen dan je je vooraf ten doel had gesteld. Want ook dat is jezelf ontwikkelen: op een gegeven moment kunnen besluiten dat je oorspronkelijke focus en intentie gaandeweg veranderd zijn. En daarvoor heb je wendbaarheid nodig. Volg je het nog?

Zandpaadje wordt snelweg

Kortom: groeien is een behoorlijk allesomvattend proces en gaat niet zonder slag of stoot. Het vraagt energie, doorzettingsvermogen, moed, focus, vertrouwen en oefenen. Het kan niet zonder pijn lijden en draait om oefenen en daardoor steeds meer succeservaringen opdoen...

Om zo, in plaats van altijd de voor jou gebruikelijke snelweg te nemen, dat hobbelige zandpaadje steeds begaanbaarder te maken. Of in meer concrete termen: je nieuwe gewenste gedrag steeds vanzelfsprekender beschikbaar te hebben. 

En ik beloof je: dat weegt op tegen alle investering!