Blote billen feedback

                          


Ondanks het feit dat ik beroepsmatig veel met feedback bezig ben, beging ik vandaag een blunder; een feedbackblunder om precies te zijn. Eentje met, op z'n minst gezegd, vervelende gevolgen. Niet direct voor mij, maar voor het slachtoffer van mijn schending van de feedbackregels.

What happened? 
Ik kwam met een volle tas boodschappen de Albert Heijn uit en schrok van mijn uitzicht: een rok van een dame die niet zat waar deze hoorde te zitten, met als gevolg dat twee billen het daglicht zagen (overigens ook nog eens niet bepaald de mooiste exemplaren), gewurmd in een transparante panty met alle gevolgen van dien. De aanwezigen op het parkeerterrein werden blootgesteld aan dit onverwachte en toch enigszins beschamende beeld...

Impuls
Meteen gaf ik invulling aan mijn eerste impuls. Ik liep rustig naar haar toe, legde mijn hand op haar schouder en fluisterde "je moet je rok even goed doen." Waarop zij "sorry" mompelde, een kleur kreeg en niets anders deed dan recht gaan staan in plaats van over haar fiets gebogen te blijven. Dat maakte het beeld iets minder erg, maar de schade was daarmee verre van ten einde. 

De boodschap overbrengen
Ik kon niet anders dan concluderen dat mijn boodschap niet was overgekomen. Waardoor de betreffende dame nog steeds in de oorspronkelijke, beschamende toestand door het leven ging. 

Wat deed ik niet handig of had ik anders kunnen doen?

Ten eerste gebruikte ik "moeten": "je moet je rok even goed doen". Wat ertoe leidde dat zij zich onmiddellijk geroepen voelde zich te verontschuldigen. Terwijl ze naar alle waarschijnlijkheid nog geen idee had waarvoor, kwam dus automatisch het "sorry" over haar lippen. Ze had overigens ook kunnen zeggen "waar bemoei je je mee?". Daar zou ze een punt hebben gehad. Zij het niet dat ik me als vrouw niet anders kon voorstellen dan dat zij van dit heikele punt verlost zou willen worden, als ze zich er eenmaal bewust van was.

Wat deed ik nog meer niet handig? Ik was niet specifiek genoeg. Een "je rok zit in je panty" of "ik zie je billen, en de rest van het parkeerterrein ook", was waarschijnlijk een stuk duidelijker geweest.

En tot slot: ik schond de belangrijkste regel van feedback: ik gaf een "jij-boodschap" in plaats van een "ik-boodschap". "Ik denk je graag wil weten dat je rok in je panty zit"of zoiets. Of zich interessant, deze feedbackregels, maar als er écht nood aan de man is, en dat was er, dan moet iets gewoon ook snel, meteen, NU, gezegd worden. Op welke wijze dan ook, mits met effect!

Ik hoop van harte dat er, terwijl zij op de fiets haar boodschappen naar huis bracht, iemand na mij is geweest met dezelfde goede bedoelingen. Maar dan iemand die wel zo slim was om haar zodanig feedback te geven dat de boodschap in ieder geval aankwam. Zodat deze net iets te grote billen veilig opgeborgen onder de keurige rok, hun weg naar huis vervolgden, zonder door onwillige ogen te worden gevolgd.

Veertiger en/ of kantoorpersoneel? Watch out!

Vandaag gaf ik een training "Train de trainer" aan tweedejaars toegepaste psychologiestudenten. Een training die ik me nog lang zal herinneren...Veertig zal nooit meer hetzelfde voelen.

Kennnismaking
Omdat het de eerste bijeenkomst was van een leergang van 7 weken, besteedden we vanzelfsprekend tijd aan onderlinge kennismaking. Eerst aan de hand van fotokaartjes, toen aan de hand van in tweetallen uitgewisselde kwaliteiten en ontwikkelpunten voor een rol als trainer. So far so good. Leuke groep studenten. Ik voelde me zo'n beetje één van hen, al hadden de meesten de twintig in levensjaren nog niet bereikt. Maar op een gegeven moment vallen verschillen in leeftijd wel zo'n beetje weg, nietwaar? Dit kon een mooi team worden voor de komende weken.

De energizer
Maar toen...we gingen aan de slag met het oefenen van het instrueren van de groep aan de hand van energizers (je weet wel, van die oefeningen met als enige doel de boel weer een beetje op te schudden). Er kwamen verschillende energizers voorbij. De één nog hilarischer, fysieker of chaotischer dan de ander. Lol hadden ze, die studenten. En ik ook. Lekker even gek doen.Totdat we gingen nabespreken. "Mevrouw (ja, dat hoort er ook bij als docent, daar was ik al wel aan gewend), maar dit soort oefeningen kunnen we toch helemaal niet doen bij mensen die veertig zijn en op kantoor werken?" BENG, die kwam binnen..."Hoe oud denken jullie dat ik ben?", reageerde ik. "Waaaaat? Bent u veertig?" Ik: "Ja, wat dacht je dan, vijftig?" "Neeeeee, maar bent u echt veertig, mevrouw?" (tot zover het goede nieuws). 

Zo oud als je je voelt
Kortom: mijn studenten van ongeveer half mijn leeftijd, hebben dus een vastomlijnd beeld van veertigers en ook van kantoormedewerkers, zo bleek. Laten we voor het gemak eens aannemen dat deze groep representatief is voor hun groep leeftijdsgenoten. Volgens hen ben je op je veertigste serieus en saai en spring je in ieder geval niet meer zomaar uit de band, en al helemaal niet in een training met collega's. Ik sluit niet uit dat er ook veertigers zijn die deze mening met ze delen. En toch en toch...juist die veertigers (en dertigers, vijftigers, zestigers...) vinden het diep van binnen misschien nog wel leuker dan deze jongelingen om weer eens even ongecensureerd gek te doen, zich weer kind te voelen en zich niks aan te trekken van de vermeende verwachtingen behorend bij hun serieuze rollen met bijpassende visitekaartjes, waarmee ze door het leven gaan. 

Hen nodig ik uit om, als de gelegenheid zich hiertoe voordoet, vooral hun gevoel te volgen, ook al moeten daarvoor wat drempeltjes worden genomen.
En als jij je niet tot die categorie rekent, doe je dan in ieder geval mee om het beeld van ons ouwelingen bij de jongere generatie in ere te herstellen? 

Helder in je hoofd.

Zaterdag 23 augustus. En dan toch zijn ineens die heerlijke vakantieweken voorbij. De scholen gaan weer beginnen maandag. Dat voelt toch écht als het einde van de vakantie, hoewel ik zelf alweer twee weken aan de slag ben. We stappen het "normale" leven weer in. En dat doet iets. Met mij tenminste...

Mindfull op vakantie.

Dit jaar genoten we van vier heerlijke weken kamperen. Vrijheid alom. Niks hoeven op eten en drinken na en het ons buigen over de keuze tussen op de camping blijven of biijvoorbeeld het dichtstbijzijnde plaatsje aandoen voor een rondje rondom het marktplein en een ijsje. Eerst voelde dat nog wat onwennig, maar naarmate de dagen vorderden gaven we ons hier als volleerde zenboeddhisten aan over. Leven "in het nu" ten top. Heerlijk.

Mindfull in daily life.

Het deed me met enige weemoed terug denken aan jaren terug, toen ik alleen nog maar verantwoordelijk was voor mezelf en de mindfulle versie van mezelf er gewoon vaker vanzelfsprekender was. Ik moet daarbij wel zeggen dat ik zenles volgde bij Rients Ritskes, twee keer per dag twintig minuten mediteerde en ook nog eens vaker sportte. Ik voelde me er geweldig bij. Had bakken energie en stress kwam slechts in hele kleine lettertjes in mijn woordenboek voor. Even voor de record: dat is zo'n zeven jaar geleden.

Glas met troebel water.

Door dat mediteren en sporten kwam, zo zie ik het,  mijn mind gewoon heel regelmatig tot rust. Konden alle gedachten, verwachtingen, oordelen etcetera lekker wegwaaien, waardoor ik weer helder werd. Waardoor ik meer energie had, meer weerstand en gewoon lekkerder in mijn vel zat. Even een metafoor: wat gebeurt er met een glas troebel water wat je even laat staan? Juist: het water wordt weer helder. Net als je hoofd dus.

Nu het werkende leven weer trekt, merk ik dat die mindfulle staat van de vakantie niet meer zo vanzelfsprekend aanwezig is. Maar ik weet nog wel heel goed hoe goed die staat me deed. Ik geloof niet dat ik nog een keuze heb. Als ik verantwoordelijkheid wil nemen voor mijn eigen welzijn (en dat kan ik met goed fatsoen niet eens niet doen met alles wat ik mijn cliënten voorhoud) dan moet ik dus weer tijd nemen om mijn glas regelmatig helder te laten worden. Nu alleen nog dat "moeten" nog in echt "willen" veranderen. Of ik maal gewoon niet langer en ik doe het gewoon. Omdat ik weet dat dat het beste voor me is.

Jij?

Haakjes: waar ben jij te raken?

Ken je dat? Dat iemand iets tegen je zegt, waarbij meteen al je haren overeind gaan staan? En ben je dan, net als ik, in eerste instantie geneigd om meteen terug te meppen en je gesprekspartner even -meer of minder fijntjes- te wijzen op dat hij het helemaal bij het verkeerde eind heeft? Dan is het onderzoeken van jouw haakjes ook voor jou interessant!

Haakjes
Het kan ook anders: de kans is groot dat je de omgekeerde ervaring van de hierboven genoemde ook kent. Iemand vindt of zegt iets over je, wat je vervolgens -misschien na een kleine hickup- gemakkelijk van je af laat glijden. Met andere woorden: er is geen haakje waar de opmerking aan kan blijven hangen. Je bent er gewoon zeker van dat het niet klopt wat je over je heen krijgt, waardoor het je niets doet. Heerlijk!

Raakbaar
Maar wat te doen met die momenten waarop je wél raakbaar bent en er allerlei irritante haakjes uit gaan staan? Je zou kunnen beginnen met onderzoeken wát het precies is wat je raakt. Een voorbeeld uit deze vakantieweek: ik ben de hele dag druk in de weer geweest met voorlezen, knutselen en voetballen, verse sapjes maken, heb bovendien ook nog eens een rommelkast uitgemest en 's avonds krijg ik de opmerking dat ik vergeten ben om een pakje naar het postkantoor te brengen. Een waarheid als een koe. "Dat klopt helemaal, ja, stom, vergeten...doe ik morgen." Dat zou zo ongeveer een passende reactie hebben kunnen zijn. Maar ik wórd me toch boos! Gewoon omdat er nu weer een "bewijs" ligt van mijn onvermogen om alles, no matter what, onder controle te hebben. Een eigenschap die ik, tegen beter weten in, nogal hoog heb zitten. Het meest interessante aan dit alles is dat het zich enkel en alleen in mijn hoofd afspeelt, dat ik dus degene ben die deze irritante werkelijkheid voor mezelf creëer! Gewoon omdat ik het haakje "controle" uit heb staan.


Haakjes intrekken en overtuigingen omkeren
Het goede nieuws is dat je dit proces ook zelf kan keren: je hebt zelf de keuze om je haakjes in te trekken, of ze -wat realistischer- stukje bij beetje af te vijlen waarna ze steeds minder functioneel worden. Als je in de gaten hebt wat jouw raakbaarheid je wil zeggen, is de helft van de strijd al gestreden. De overtuiging die onder je reactie ligt, zit je blijkbaar in de weg. Keer deze om! 
In mijn geval wordt mijn nieuwe mantra dan iets als: "oké, ik heb niet alles onder controle en dat is prima, want dat biedt ruimte voor onverwachte dingen en plezier." 
Niet gek toch? De kunst is om dit heel vaak tegen mezelf te zeggen, zodat ik er steeds meer in ga geloven en mijn controle-haakje steeds kleiner zal gaan worden.

Wat hebben jouw haakjes je te vertellen?

De lente zoenen...

Het was een bijzondere dag gisteren. Op initiatief van Janneke Wijdeveld van Wortels en Wolken mocht ik samen met vijf sprankelende vrouwen "de lente zoenen"!

Vrijheid op de vroege morgen
Omdat het zaterdag laat was geworden door een gezellig etentje met vrienden in het gezellige zuiden, was mijn eerste impuls zondagochtend om nog even om te draaien in plaats van om uit mijn bed te springen. Voor het eerst sinds tijden was ik alleen thuis, en was ik dus ook nog niet gewekt door het gebruikelijke "mamáááá". Ook een luxe. Maar de zon scheen, dus de drempel om mijn fiets te pakken en richting De Refter in Ubbergen te rijden, was zo genomen. 

Lente
Heerlijk, zo'n dag die ontwaakt, met her en der een hardloper of wielrenner die zich al vol ambitie aan de nodige kilometers waagt. Heerlijk de prachtige natuur in alle rust te ervaren met de lente op en top voelbaar. Deze dag kon, nauwelijks begonnen, al niet meer stuk! De natuur schreeuwt haar enthousiasme uit, er is weer kleur, alles bloeit en groeit. Nieuw leven! Ruimte voor nieuwe ideeën ontstaat, voor het opnieuw laten leven van je eigen inspiratie en behoeften. Ken jij dat ook?

Inspiratie delen
Het concept wat Janneke bedacht had, was geweldig. Allemaal deelden we iets van datgene wat ons inspireert met elkaar, waardoor de dag zich vulde met een rijk scala aan workshops, een lekkere lunch en een fijne boswandeling. Met elkaar lachen, huilen, bewegen, creëren, ervaren, uitwisselen en samenzijn verbindt, vernieuwt en verrijkt. Daar ben ik dankbaar voor. Daarom zoen ik de lente. Met overgave!

Spijt op je sterfbed...

Vroeg of laat komt het op ons pad: de dood van een dierbare. Zo namen mijn familie en ik vandaag afscheid van een lieve tante na zeven weken ziekte.

Ik moest weer denken aan de tekst die ik een paar weken terug las van Bonnie Ware, een verpleegkundige die jaren wekte in de palliatieve zorg, de belangrijkste redenen waar mensen spijt van kunnen hebben op hun sterfbed. Als ik naar het proces van mijn tante kijk, kan ik alleen maar gissen wat haar heeft beziggehouden die laatste weken, of ze teruggekeken heeft op haar leven en of zij ergens spijt van had zullen we denk ik nooit weten. Graag houd ik eraan vast dat ze inderdaad zo tevreden en gelukkig was met hoe haar leven is geweest als ze uitstraalde. Maar dan ik: ik moet bekennen dat ik mezelf erop betrap dat ik me, vandaag de dag, best iets kan voorstellen bij onderstaande redenen tot spijt:

1. Ik wou dat ik de moed had gehad om het leven te leven dat ik wilde in plaats van wat anderen van mij verwachtten. Dit is de meest voorkomende bron van spijt, want het gaat over al die dromen die je niet heb nagejaagd, en al die keuzes die je niet hebt gemaakt. 

2. Ik wou dat ik niet zo hard had gewerkt. Dit komt veel voor bij mannen, en niet alleen bij workaholics. Meestal gaat werk ten koste van je vrouw en kinderen, en misschien ook wel van andere dromen die je hebt. In de tegenwoordige generaties van tweeverdieners moeten ook vrouwen hiervoor uitkijken.

3. Ik wou dat ik de moed had gehad om mijn gevoelens te uiten. Vertel je de mensen om je heen wel vaak genoeg dat je van ze houdt? En andersom, zeg je mensen die je niet kunt uitstaan wel de waarheid? Veel mensen blijven zich sociaal wenselijk gedragen en wringen zich daarvoor in allerlei bochten. In feite zijn ze daardoor nooit echt zichzelf. Een zeer pijnlijke realisatie op je sterfbed.

4. Ik wou dat ik contact had gehouden met mijn vrienden. Oude vrienden zijn zeldzaam en onvervangbaar. Het lijkt misschien onvermijdelijk dat contact met oude vrienden op een gegeven moment verwatert, zeker als je levenspaden uit elkaar lopen. Maar met wat moeite en aandacht is dat natuurlijk helemaal niet nodig. Juist oude vriendschappen kunnen tegen een stootje. Je vrienden moeten missen als je oud wordt is vreselijk.

5. Ik wou dat ik mezelf had toegestaan om gelukkiger te zijn. Hoe ouder je wordt hoe meer je als je niet uitkijkt vastroest in je eigen gedrag en overtuigingen. Een van de meest hardnekkige negatieve overtuigingen is dat je het niet waard bent om echt gelukkig te zijn, dat je huidige leven nu eenmaal "as good as it gets" is, en dat je maar moet leren daar vrede mee te hebben.

Confronterend, als je het mij vraagt...Voor mijn tante is het laat, mocht zij zich hebben herkend in één of meerdere van deze redenen tot spijt. Voor jou en voor mij is het gelukkig nog niet te laat om deze nare valkuilen te voorkomen. Op een dag als vandaag waarin afscheid van iemand die nog te jong is en nog midden in het leven staat centraal staat, lijkt het voornemen bewuster met mijn leven en keuzes om te gaan de enige logische weg. Toch weet ik dat als het leven weer doorgaat, ik ook weer snel de neiging heb om terug te stappen in mijn oude patronen. Tenzij ik me er extra bewust van ben. En deze redenen tot spijt op mijn sterfbed af en toe eens lees.

Voor het goede doel: voor mij liever geen spijt op mijn sterfbed.

Jeuk als teken, geen ontsnappen aan.

Jeuk. Daardoor word ik op het moment geplaagd. Niet door zomaar wat  subtiel gekriebel door de dag heen, maar door constant aanhoudend onderhuids gekrioel. Er begint een einde te komen aan mijn geduld, geloof ik. Wat kan ik hiervan leren?

Tekenen

Zin in een spelletje met het leven? Dat wat er om je heen gebeurt  of wat op je pad komt, zou je kunnen zien als een teken. Als een positieve bekrachtiging of de mogelijkheid je iets bewust te worden, waarna je het kan aanpakken als je daarvoor kiest. Eenmaal een teken ontdekt: puzzelen maar! Een voorbeeld: enkele maanden terug had ik een plan waar ik volledig in geloofde. Dacht ik. Uit mijn omgeving kon ik rekenen op vooral veel kritische geluiden. Met als gevolg dat ik me alleen nog maar strijdbaarder opstelde ("ik laat me niet terugfluiten, ik trek mijn eigen plan"). Achteraf zag ik dat ik een spiegel voorgehouden kreeg: iets in mezelf was helemaal niet zo zeker van haar zaak en volgde helemaal niet haar échte eigen plan. Ik werd als het ware door mijn omgeving uitgenodigd om nog eens kritisch bij me zelf na te gaan wat mijn wensen, behoeften en gevoelens waren. Maar, eigenwijs als ik was, zag ik dat toen niet. Laat staan dat ik aan stap twee "erkennen" toe kwam. En bovendien, de nodige onenigheid en discussies voor lief genomen, is het ook weer niet zo'n big deal om spiegels te negeren. Wel zo gemakkelijk.

Geen ontkomen aan

En toch...ik ontkwam er niet aan. Een onverklaarbare uitslag op mijn gezicht ontstond. Zowel de huisarts als dermatoloog stonden voor een raadsel. Met als gevolg dat ik sinds een maand gebukt ga onder de last van een voor mij tot voor kort onbekend fenomeen: JEUK. Ten einde raad sla ik er uiteindelijk mijn boek over de psychologische betekenissen van lichamelijke klachten op na. En wat lees ik? "Energieën bruisen op en het is tijd om vol eigen ruimte te pakken en beperkende structuren en patronen los te laten." Daar kan ik wel wat mee. Maar de jeuk is er nog steeds. Eén ding heb ik tot nu toe sowieso wel geleerd: voortaan zal ik, als wie dan ook klaagt over jeuk, met maximaal medeleven reageren!

Spelsimulaties en de rol van facilitators: een gastblog

                                                                          

Soms leiden ontmoetingen en gesprekken tot nieuwe inspiratie en invalshoeken. Zo ook het gesprek van afgelopen week met Marieke de Wijse, bedrijfskundige en spelsimulatiespecialist. Haar spelsimulaties zijn enorm verrijkend in situaties waar mensen leren en zich ontwikkelen. Daar waar ik in mijn coachings de link naar de praktijk vaak leg door te werken met "gedragsexperimenten", simuleert Marieke concrete en indringende leerervaringen. Ze schrijft er een boek over. Vandaag een gastblog van deze gedreven dame van wie we zeker meer zullen gaan horen of lezen. 

Marieke aan het woord
"Anke hielp mij vandaag een eind op weg bij het schrijven van mijn boek dat gaat over het faciliteren van games/spelsimulaties in samenwerking met Léon de Caluwé (http://www.decaluwe.nl/), de welbekende professor van de kleuren verandertheorie). Ik vroeg Anke input vanuit de psychologie te geven voor facilitators. Dit zijn de mensen, vaak trainers, die games begeleiden. Over dit onderwerp is weinig geschreven, terwijl de het begeleiden van spelsimulaties juist zo'n veelzijdig en complex proces is. Er gebeurt veel in de interactie tussen deelnemers onderling, tussen spelleiding/facilitators en deelnemers en niet te vergeten in de hoofden van mensen. Het meest effectief is wanneer mensen vanuit zichzelf leren, niet door ze te beperken met procedures en regels. Daarnaast heeft elke deelnemer vaak een eigen leerdoel.... Begin je de complexiteit een beetje te begrijpen? Anke gaf me een aantal geweldige inzichten met concrete onderbouwingen. 

Tips voor trainers en facilitators
Nieuwsgierig geworden? Let dan op de toekomstige blogberichten! Alvast n tipje van de sluier:

- Spiegel gedrag door te benoemen wat je ziet/ervaart/hoort zonder oordeel en zonder norm.
- Stel jezelf open voor de feedback die je krijgt, ook jouw interpretatie kan (deels)kloppen of verkeerd zijn, als je jezelf openstelt breng je dialoog en interactie op gang. Dit draagt bij aan het leerproces, zowel voor de deelnemers als de facilitators.

Dat is een staaltje practice what you preach!"

"Take it easy" als voornemen

Voor het grootste gedeelte van mijn tijd bezig met ontwikkeling, ontkom ik er natuurlijk niet aan om geregeld ook weer bij mezelf stil te staan. Al is het maar door wat ik lees in die enorme stapel vakliteratuur waar ik zo blij van word of door geconfronteerd te worden met ontwikkelvragen van anderen. 

Doorslaan in valkuilen. Ik?
Aanhanger als ik ben van het principe "inzicht leidt tot bewustwording leidt tot handvatten en de mogelijkheid tot gedragsverandering leidt tot meer welzijn en flow", was ik er zo ongeveer van overtuigd dat ik mijn hardnekkigste patroon wel zo'n beetje onder controle had. Ik heb het dan over mijn gedrevenheid en enthousiasme die kunnen doorslaan in té veel, té snel, té gehaast, té...noem maar op. Ik weet dondersgoed wanneer dit mechanisme in werking treedt, weet wat ik nodig heb om deze valkuil te laten voor wat hij is en wat de alternatieven in mijn handelingsrepertoire zijn.

Ideale randvoorwaarden
Zo werkt het voor mij, ontdekte ik al enige jaren terug, om niet altijd een overvolle agenda te hebben, ruimte in te bouwen voor rust en reflectie en mijn aandacht puur te richten op dat waar ik mee bezig ben of op wat ik me voorgenomen had om te doen. 
Naarmate mijn plannen om mijn dienstverband bij GITP vaarwel te zeggen en voor mezelf te gaan werken concreter werden, leek me een prachtig bijeffect van eigen ondernemerschap om mijn eigen agenda te bepalen. Dan zou ik wel meer in staat zijn om alles te organiseren naar mijn meest ideale randvoorwaarden. Ik keek dus met veel genoegen uit naar deze nieuwe en relaxte periode die voor de deur stond. 

Het probleem zit in mij
Maar...niets blijkt minder waar. Enkele maanden later moet ik constateren dat ik mezelf zonder enige noodzaak deadlines opleg, dat ik nauwelijks pauze neem, dat ik tien ballen tegelijkertijd in de lucht houd. Niet mijn omgeving, maar ikzelf ben de motor n die de onrust en het haasten creëert en in stand houd. En waarvoor?

Enig graafwerk liet mij inzien dat de overtuiging "je moet zo snel mogelijk laten zien dat je succesvol kan zijn als ondernemer" mij parten speelt. En dat brengt me weer terug bij het belang van inzicht. Dat speelt er zich dus onder de oppervlakte af.
Eenmaal bewust hiervan, gekoppeld aan uitspraken als "een hardloper is een doodloper" of "je bereikt je doel door aandacht te besteden aan elke stap die je zet", is mijn nieuwe motto ter vervanging van mij belemmerende overtuiging: Take it easy! Niet gek als voornemen toch?

Wat neem jij je voor?